Umut Elması (The Hope)
Listemizin ilk sırasındaki Umut elmasının eşi benzeri olmayan, filmlere konu olabilecek bir hikayesi var… Hindistan’dan çıkarıldığına inanılan elmas, 1966 yılında, Hindistan’da, Fransız elmas tüccarı Jean-Baptiste Tavernier’nin eline geçiyor. (Elmasın daha önce kimin eline ne şekilde geçtiği bilinmediği gibi, Tavernier’nin elması çaldığı da düşünülüyor.) Tavernier elması Fransız kralı 14. Louis’e satıyor, ve tarihçiler tarafından “Fransız Mavisi” ismi verilen elmas kesildikten sonra kendine Fransız kralının boyunbağında yer buluyor. Fransız İhtilali’nde çalınan elmas, uzunca bir süre ortadan kayboluyor. (Bu dönemde kaçırılıp Londra’ya götürüldüğü söylentiler arasında…) Fransız Mavisi, bilinen şekliyle bir daha asla görünmüyor, ve daha sonraki dönemlerde kesime uğradığı, iki parçaya ayrıldığı ve büyük parçanın bugün Umut Elması olarak bildiğimiz taş olduğu düşünülüyor.
Umut Elması, 19. yüzyılın başlarında, İngiltere’de ortaya çıkıyor- tarihteki ilk resmi kaydı… O zamandan beri aralarında Pierre Cartier ve Sultan Abdülhamit’in de olduğu pek çok kişinin eline geçen elmas, günümüzde Amerika’da Smithsonian Müzesi’nde sergileniyor. Elması en ilginç kılan detaylardan bir tanesi de, üzerindeki lanet efsanesi. Efsaneye göre, elmas, sahiplerine kötü şans, ölüm ve yıkım getiriyor. Kaynaklar, buna gerekçe olarak tarihte elmasın pek çok sahibinin ölmesi ya da intihar etmesini gösterirken, daha şüpheci bir yaklaşım ise bu tip haberlerin ön plana çıkartılmasının elmasın popülerliğini artırmak amaçlı olduğunu savunuyor.
Koh-i-Noor
Dünyanın en pahalı elması olarak bilinen, paha biçilemeyen Koh-i-Noor’un (Kuh-i Nur olarak da bilinir) bilinen tarihi, Hint Moğol İmparatorluğu Babürlülerin kurucusu Babür Şah’a kadar uzanıyor. 18. yüzyılda işgallerden sonra İranlıların eline geçen -ve bugünkü ismini Nadir Şah’tan alan- elmas, daha sonra ölen Nadir Şah’ın oğlu tarafından Afgan İmparatoru’na hediye edildi, ve uzun yıllar boyunca kanlı çatışmalarla el değiştirerek o topraklarda kaldı.
Elmas, 19. yüzyılda hükümdar Ranjit Singh’in eline geçerek tekrar Hindistan’a döndü. Singh’in ölümünden sonraki karmaşık süreçte tahta 4 yılda 4 farklı hükümdar oturdu. Bu süreci takip eden, İngiliz Doğu Hindistan Ticaret Şirketi ve Sih İmparatorluğu arasında çıkan çatışmaların sonucunda da, elmas “resmi” olarak Kraliçe Victoria’nın eline geçti. Elmasın kime ait olduğu ise halen tartışmalıdır- öyle ki Hindistan, Afganistan, İran ve Pakistan, çeşitli dönemlerde, günümüzde halen İngiliz Kraliyet Mücevherleri koleksiyonunun bir parçası olan elmasın geri verilmesini talep etmişlerdir.
Orlov (Orloff) Elması
Tarihi 18. yüzyıla kadar uzanan, Hindistan’da keşfedilen bir başka önemli elmas olan Orlov, 189 karatlık (37 gram), şekliyle bir yumurtayı andıran bir taştır. Efsaneye göre, bir Hindu Tanrısı heykelinde konumlanan bu elmas, 1700’lü yıllarda kılık değiştirmiş bir Fransız askeri tarafından çalınmıştır.
Daha sonra Amsterdam’da satışa sunulduğu kaydedilen elmas, bir İranlı milyoner tarafından Rus Kont Orlov’a satılmıştır. II. Katerina ile ilişkisi olan Orlov, kocasının tahttan indirilmesi ve iktidara Katerina’nın geçmesiyle sonuçlanan darbede rol oynamıştır. Söylentilere göre, Orlov, Katerina kendisini terk ettikten sonra onun kalbini yeniden kazanmak için elması ona hediye etmek istemiştir. Fakat akademik araştırmalar, Katerina’nın elması satın aldığını, yalnızca pazarlık ve teslimat sürecinde Orlov’dan yardım aldığını göstermektedir. Orlov elması, bugün Kremlin Müzesi’nde sergilenmektedir.
Taylor – Burton Elması
Bir Hollywood aşk hikayesinin parçası olan Taylor – Burton elması, 1966 yılında Afrika’da bulunmuştur. Birkaç kez el değiştirdikten sonra, Cartier tarafından satın alınmış (1 milyon dolar ile zamanı için bir rekor fiyata), ve ünlü aktör Richard Burton’a satılmıştır. Burton da, 69 karatlık armut şeklindeki bu göz alıcı elması, bir Cartier kolye ile o zamanlar nişanlı olduğu bir diğer ünlü oyuncu Elizabeth Taylor’a hediye etmiştir.
Elmas, Burton’a eline geçmeden önce New York Cartier mağazasında sergilenmesi şartıyla satılmıştır, ve New York Times’da duyurulan bu sergide elması görmek için, her gün binlerce kişi sıra beklemiştir. Sergilerden sonra ise, elmas kolye Elizabeth Taylor tarafından ilk kez Monaco’da, Kasım 1969’da giyilmiştir. Taylor, daha sonra Akademi Ödülleri’nde de giydiği elması, Burton’dan boşandıktan sonra 3 – 5 milyon dolar arası olduğu düşünülen bir fiyata satmış, satıştan elde edilen gelirler ise Botswana’da bir hastane yapımında kullanılmıştır.
Büyük Moğol (Great Mogul)
Listeyi akıbeti bilinmeyen bir taş ile sonlandırmayı uygun gördük. 1650 yılında Kuzey Hindistan’da keşfedildiği düşünülen Büyük Moğol elması, 280 karatlık (56 gr) yuvarlak formda bir taştır. Kesilmemiş haliyle (787 karat – 157 gram) Babür İmparatorluğu’nun 5. hükümdarı Şah Cihan’a hediye edilen elmas, ilerleyen dönemlerde kesilmiş, son olarak da savaş ganimeti olarak Nadir Şah’ın eline geçmiştir. Nadir Şah 1947 yılında suikaste kurban gittikten sonra da, Büyük Moğol’dan bir daha haber alınamamıştır.
Günümüzde, yukarıda belirttiğimiz Orlov elmasının aslında Büyük Moğol olabileceğini düşünenler vardır.